Program Szczepień Ochronnych
Główny Inspektor Sanitarny ogłasza w formie komunikatu Program Szczepień Ochronnych na dany rok, w terminie do 31 października roku poprzedzającego. Program Szczepień Ochronnych (PSO), potocznie zwany kalendarzem szczepień, określa kwestie doboru szczepionek oraz terminów ich podawania, wraz z dodatkowymi informacjami o schemacie szczepień (w przeciwieństwie do aktów prawnych, komunikat nie jest źródłem powszechnie obowiązującego prawa zobacz więcej).
Załącznik do komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 16 października 2015 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2016. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, poz. 63 (19 października 2015 r.)
|
Historia szczepień w Polsce
-
Szczepienia w Polsce do 1945 roku
-
Szczepienia w Polsce w latach 1945-1960
-
Szczepienia w Polsce po 1960 roku
<
>
Szczepienia przed II wojną światową i w jej trakcie
Szczepienia przeciwko ospie prawdziwej rozpoczęto na ziemiach polskich jako pierwsze już na początku XIX w., w kilkanaście lat po wynalezieniu przez Edwarda Jennera pierwszej szczepionki przeciw ospie prawdziwej. Szczepienia te do pierwszej wojny światowej były wykonywane akcyjnie, a ich intensywność była różna w zależności od zaboru.
W latach 20-tych w ograniczonym zakresie zainicjowano także szczepienia przeciw płonicy. Używano do nich szczepionki Gabarczywskiego, w skład której wchodziły zabite paciorkowce. W celu uodpornienia biernego przeciw płonicy stosowano surowicę przeciwpłoniczą według Dicków (surowica koni uodpornionych toksyną płoniczą). Uodpornienie prowadzono akcyjnie w okresie sezonowego nasilenia zachorowań, obejmując nim przede wszystkim dzieci i młodzież w miastach. Ekipy wyjazdowe podawały surowicę także na prowincji - w rejonach, gdzie epidemia płonicy szerzyła się z dużą gwałtownością.
|
W latach 30-tych wprowadzono szczepienia przeciw durowi wysypkowemu osób z grup wysokiego ryzyka zakażenia (personel służby zdrowia, osoby z kontaktu z chorymi). Szczepienia przeciw durowi wysypkowemu rozpoczęto w 1934 r. szczepionką wg. Weigla, sporządzoną z jelit wszy; zaszczepiono nią 8000 osób i starano się rozszerzyć szczepienia również na ludność pochodzącą z niektórych ognisk endemicznych, jednak szczepienia te miały ograniczony zasięg.
W okresie międzywojennym szczepiono przeciwko ospie prawdziwej, wściekliźnie, błonicy, płonicy, durowi brzusznemu, cholerze, durowi wysypkowemu i gruźlicy. Wykonywano je jednak metodą akcyjną, obejmując stosunkowo małą liczbę osób, głównie w miastach oraz z grup wysokiego ryzyka zakażenia (wyjątkiem były szczepienia przeciw ospie prawdziwej i wściekliźnie). Podczas wojny, na terenach okupowanych przez Związek Radziecki w latach 1940-1941, dość rygorystycznie przestrzegano szczepień przeciw ospie prawdziwej; wykonywano je akcyjnie, obejmując w znacznym stopniu głównie młodzież szkolną. Na terenie Polski centralnej wykonywano przymusowe szczepienia przeciwko ospie prawdziwej wg. zasad sprzed 1939 r., natomiast na terenie przyłączonym do Rzeszy stosowano rewakcynację zgodnie z niemieckim prawem sanitarnym tj. w wieku 11, a nie 7 lat, stąd też w pierwszym roku po wojnie doszczepiano pięć roczników dzieci. W mniejszym zakresie stosowano szczepienia przeciwko durowi brzusznemu (objęto nimi ok. 10% populacji); z kolei na terenach okupowanych przez Niemców szczepienia te były przymusowe.
Szczepienia w okresie powojennym (do 1960 r.)
Po zakończeniu działań wojennych szczepienia były wykonywane akcyjnie do 1960 r. W 1945 r. wznowiono szczepienia przeciw durowi brzusznemu, durowi wysypkowemu i ospie prawdziwej; w niektórych rejonach na niewielką skalę podjęto także szczepienia przeciw błonicy.
Próba wznowienia szczepień przeciw gruźlicy została zapoczątkowana w 1946 r. sprowadzeniem do Polski i rozpoczęciem w PZH w Warszawie produkcji doustnej szczepionki BCG. W 1947 r. została podpisana umowa z Duńskim Czerwonym Krzyżem, na mocy której Polska otrzymała pomoc w prowadzeniu akcji szczepień BCG (osób między 1. a 17. rokiem życia) przy użyciu szczepionki duńskiej zarówno importowanej, jak i produkowanej w Wytwórni Surowic i Szczepionek w Krakowie i Lublinie. Szczepionka duńska wywoływała ok. 3% powikłań poszczepiennych, w związku z tym w 1950 r. zmieniono szczep duński BCG na podszczep brazylijski Moraeu o niższej reaktogenności, używany do chwili obecnej. Do 1960 r. obowiązkowe szczepienia przeciw gruźlicy przeprowadzano w poradniach przeciwgruźliczych.
|
Pod koniec lat 50-tych stopniowo wprowadzano w Polsce akcyjne szczepienia przeciw poliomyelitis; w 1957 r. zaszczepiono niewielką liczbę dzieci; w 1958 r. rozpoczęto masowe szczepienia dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat z użyciem szczepionki inaktywowanej wg. Salka, stosowanej w iniekcjach, produkowanej m.in. w Wytwórni Surowic i Szczepionek w Lublinie. Po uzyskaniu żywej doustnej szczepionki przeciw poliomyelitis przez Sabina i przez Koprowskiego, od 1959 r. rozpoczęto podawanie jej dzieciom uodpornionym dwoma dawkami szczepionki inaktywowanej.
Szczepienia w Polsce po 1960 r.
Ostatnimi akcyjnymi szczepieniami, organizowanymi systematycznie na skalę ogólnokrajową po 1960 r. (dokładniej do 1973/1973 r.) były szczepienia przeciwko poliomyelitis przeprowadzane w 1. roku życia. W przypadku innych chorób zakaźnych akcje szczepień były podejmowane w sytuacji zagrożenia epidemicznego lub epidemii i - zależnie od ich rozmiarów i zasięgu - na podstawie zarządzeń lokalnej administracji lub władz centralnych.
Od lat 50-tych do lat 70-tych najczęściej przeprowadzanymi szczepieniami akcyjnymi z powodu zawleczenia choroby były szczepienia przeciw ospie prawdziwej. W latach 70-tych, w wyniku poprawy sytuacji epidemiologicznej na świecie, a następnie jej eliminacji i eradykacji, szczepienia te przestały być stosowane. W latach 70-tych szczepiono też akcyjnie przeciw cholerze; ustalenie słabej efektywności szczepionki przeciwcholerycznej, a zarazem skutecznego postępowania leczniczego, było powodem wycofania się ze szczepień akcyjnych. Zaniechano również szczepień przeciw durowi wysypkowemu.
|
Kalendarze szczepień, programy szczepień ochronnych w Polsce i ich zmiany
-
lata 60-te
-
lata 70-te
<
>
Schematy kalendarzy szczepień w Polsce z lat 60-tych XX w.
Szczepienie przeciwko / szczepionka |
1963 |
1965 |
1968 |
gruźlicy |
4 - 15 dzień życia |
4 - 15 dzień życia |
4 - 15 dzień życia |
DTP |
3 miesiąc |
3 miesiąc |
3 miesiąc |
DTP |
4 miesiąc |
4 miesiąc |
4 miesiąc |
DTP |
5 miesiąc |
5 miesiąc |
5 miesiąc |
ospie prawdziwej |
6-7 miesiąc |
6-7 miesiąc |
6-7 miesiąc |
gruźlicy (po próbie tuberkulinowej) |
10-12 miesiąc 2 rok |
10-12 miesiąc 2 rok |
10-12 miesiąc 2 rok |
DTP |
1,5-2 lata |
1,5-2 lata |
1,5-2 lata |
gruźlicy (po próbie tuberkulinowej) |
4 rok |
4 rok |
4 rok |
durowi brzusznemu |
5-6 rok |
5-6 rok |
5-6 rok |
ospie prawdziwej |
7 rok |
7 rok |
7 rok |
gruźlicy (po próbie tuberkulinowej) |
7 rok |
7 rok |
7 rok |
DT |
7 rok |
7 rok |
7 rok |
gruźlicy (po próbie tuberkulinowej) |
-- |
12 rok 15 rok 18 rok |
12 rok 15 rok 18 rok |
durowi brzusznemu |
-- |
12 rok 15 rok 18 rok |
12 rok 15 rok 18 rok |
Szczepienia przeciw poliomyelitis w Polsce rozpoczęto w 1958 r. Oprócz początkowo stosowanej inaktywowanej szczepionki potrójnej - w 1959 r. wprowadzono także doustne szczepionki monowalentne z 1 i 3 typem, a od 1961 r. - 1 i 2 typem wirusa polio. W 1967 r. zaniechano stosowania inaktywowanej potrójnej szczepionki, którą zastąpiono doustnymi szczepionkami monowalentnymi z 1, 2 i 3 typem wirusa polio. Przez lata 60-te do 1972-73 roku, szczepienia były organizowane akcyjnie, dlatego pominięto je w powyższej tabeli.
Schematy kalendarzy szczepień w Polsce z lat 70-tych XX w.
Szczepienie przeciwko / szczepionka |
1972-1973 |
1975 |
1976 |
1977 |
1979 |
gruźlicy |
4-15 dzień życia |
4-15 dzień życia |
4-15 dzień życia |
4-15 dzień życia |
4-15 dzień życia |
DTP |
3 miesiąc 4 miesiąc 5 miesiąc |
3 miesiąc 4 miesiąc 5 miesiąc |
3 miesiąc 4 miesiąc 5 miesiąc |
3 miesiąc 4-5 miesiąc 6 miesiąc |
3 miesiąc 4-5 miesiąc 6 miesiąc |
Polio (monowalentna) OPV |
6-10 miesiąc -- |
-- od 6 miesiąca (3 dawki) |
-- od 6 miesiąca (3 dawki) |
-- 3 miesiąc 4-5 miesiąc 6 miesiąc |
-- 3 miesiąc 4-5 miesiąc 6 miesiąc |
ospie prawdziwej |
10-11 miesiąc |
11-12 miesiąc |
11-12 miesiąc |
11-12 miesiąc |
11-12 miesiąc |
gruźlicy (po próbie tuberkulinowej) |
13-18 miesiąc |
13-18 miesiąc |
13-18 miesiąc |
13-18 miesiąc |
13-18 miesiąc |
odrze |
-- |
13-15 miesiąc |
13-15 miesiąc |
13-15 miesiąc |
13-15 miesiąc |
OPV |
19-24 miesiąc |
19-24 miesiąc |
19-24 miesiąc |
19-24 miesiąc |
19-24 miesiąc |
DTP |
19-24 miesiąc |
19-24 miesiąc |
19-24 miesiąc |
19-24 miesiąc |
19-24 miesiąc |
durowi brzusznemu |
5 rok |
grupy ryzyka |
grupy ryzyka |
grupy ryzyka |
grupy ryzyka |
gruźlicy (po próbie tuberkulinowej) |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
ospie prawdziwej |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
DT |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
durowi brzusznemu |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
6 rok |
OPV |
7 rok |
-- |
-- |
-- |
-- |
gruźlicy (po próbie tuberkulinowej) |
10 rok 15 rok 18 rok |
10 rok 15 rok 18 rok |
10 rok 15 rok 18 rok |
10 rok 14 rok 18 rok |
10 rok 14 rok 18 rok |
durowi brzusznemu |
14 rok 17 rok 20 rok co 3 lata do 60 lat |
grupy ryzyka grupy ryzyka grupy ryzyka grupy ryzyka |
grupy ryzyka grupy ryzyka grupy ryzyka grupy ryzyka |
grupy ryzyka grupy ryzyka grupy ryzyka grupy ryzyka |
grupy ryzyka grupy ryzyka grupy ryzyka grupy ryzyka |
ospie prawdziwej |
15 rok gr. ryzyka co 3 lata |
15 rok gr. ryzyka co 8 lat |
-- gr. ryzyka co 8 lat |
-- gr. ryzyka co 8 lat |
-- gr. ryzyka co 8 lat |
DT tężcowi |
17 rok — |
14 rok dorośli co 5 lat |
14 rok dorośli co 8 lat |
4 rok dorośli co 8 lat |
4 rok dorośli co 8 lat |
W Polsce kalendarz szczepień powstawał w latach 1955-1963 (dokładnej daty nie można ustalić), tj. wówczas gdy wprowadzono obowiązkowe masowe szczepienia przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis w sytuacji wykonywanych już szczepień przeciwko ospie prawdziwej i gruźlicy.
W instrukcji nr 55/60 nie było opisu kalendarza szczepień (kilkakrotnie pojawia się termin "kalendarz szczepień"). Najwcześniejszy dostępny kalendarz szczepień pochodzi z 1963 r.; następne kalendarze pojawiały się w latach 1965, 1968, 1972-73, 1975, 1976, 1977, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1985, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993.
W 1994 r. wprowadzono zaprojektowany w Polskim Zakładzie Higieny (PZH) tzw. Program Szczepień Ochronnych (PSO) z podziałem na części:
Po 1994 r. Programy Szczepień Ochronnych były wydawane w latach 1995, 1996, 1997,1998, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016.
Na przestrzeni ponad 40 lat kalendarze i programy szczepień podlegały weryfikacji i zmianom z następujących przyczyn:
W instrukcji nr 55/60 nie było opisu kalendarza szczepień (kilkakrotnie pojawia się termin "kalendarz szczepień"). Najwcześniejszy dostępny kalendarz szczepień pochodzi z 1963 r.; następne kalendarze pojawiały się w latach 1965, 1968, 1972-73, 1975, 1976, 1977, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1985, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993.
W 1994 r. wprowadzono zaprojektowany w Polskim Zakładzie Higieny (PZH) tzw. Program Szczepień Ochronnych (PSO) z podziałem na części:
- Szczepienia obowiązkowe (całkowicie bezpłatne) z wyodrębnieniem grup szczepionych według wieku i ryzyka zakażenia.
- Szczepienia zalecane z odpłatnością stosowanych (zarejestrowanych w Polsce) szczepionek oraz bezpłatnym badaniem lekarskim przed szczepieniem, samym zabiegiem i wpisem do dokumentacji (ew. wydanie świadectwa szczepienia).
Po 1994 r. Programy Szczepień Ochronnych były wydawane w latach 1995, 1996, 1997,1998, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016.
Na przestrzeni ponad 40 lat kalendarze i programy szczepień podlegały weryfikacji i zmianom z następujących przyczyn:
- zmieniającej się sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych (zwiększona liczba szczepień np. przeciw gruźlicy, polio, WZW typu B, likwidacja szczepień przeciw ospie prawdziwej),
- zmieniających się poglądów na temat udoporniania (np. wycofanie dawek przypominających przeciw WZW typu B),
- zmiany cech produkowanych szczepionek: ich skuteczności, bezpieczeństwa, odczynowości (np. acelularna szczepionka przeciw krztuścowi, IPV i OPV),
- zmieniającej się sytuacji ekonomicznej i demograficznej kraju
- stanu organizacyjnego zakładów ochrony zdrowia (np. przeniesienie w 1991 r. szczepień ze szkół do poradni).
W związku z pojawieniem się nowych sytuacji i problemów Główny Inspektor Sanitarny występował do Ministra Zdrowia z propozycją zmiany rozporządzenia, zwykle na wniosek Komisji Epidemiologii Chorób Zakaźnych Rady Sanitarno-Epidemiologicznej. Komisja ta inicjowała ściśle określone zmiany kalendarza szczepień w ramach określonych rozporządzeniem, a Główny Inspektor Sanitarny, na podstawie jej wniosku, dokonywał zmian w kalendarzu/programie szczepień ochronnych. Zmiany te wprowadzano początkowo co 2-3 lata, a w latach 80-tych i na początku lat 90-tych, co roku. Ten sposób postępowania został jedynie przejściowo zmieniony po roku 1998, kiedy Program Szczepień Ochronnych został opublikowany w rozporządzeniu Ministra Zdrowia, po wejściu w życie w 2001 r. ustawy o chorobach zakaźnych i zakażeniach, wrócono do dawnego trybu - Programy Szczepień są obecnie ogłaszane w komunikatach Głównego Inspektora Sanitarnego.
akty prawne dotyczące pso w latach 1955-2016
W Polsce aktem prawnym, w wyniku którego została zainicjowana organizacja powszechnych szczepień obowiązkowych, była Instrukcja nr 55/60 Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 19 listopada 1960 r. w sprawie organizacji szczepień ochronnych, zgodnie z którą tylko szczepienia przeciw poliomyelitis i durowi brzusznemu miały być nadal organizowane jako szczepienia akcyjne, natomiast wykonywanie szczepień obowiązkowych przeciw gruźlicy, błonicy, tężcowi, krztuścowi, ospie prawdziwej powierzono lecznictwu podstawowemu. Ważniejszą - z prawnego punktu widzenia - regulacją prawną szczepień ochronnych w Polsce stanowiły:
- Ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych z 13 listopada 1963 r.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 października 1964 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym, wraz ze zmianami ogłoszonymi w następnych latach:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 października 1964 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 20 czerwca 1969 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 9 września 1970 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 29 września 1972 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1975 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 10 czerwca 1977 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 31 stycznia 1980 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 maja 1989 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 7 lutego 1991 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 14 marca 1994 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 lipca 1998 r. w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 czerwca 2000 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 kwietnia 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzenia i dokumentacji szczepień.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 lutego 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 maja 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 czerwca 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.
1998
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 6 lipca 1998 r. w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym. |
|
WIEK |
SZCZEPIENIE PRZECIW |
UWAGI |
w ciągu 24 godz. po urodzeniu |
WZW typu B (domięśniowo) GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Szczepienie noworodków przeciw gruźlicy powinno być wykonywane jednocześnie lub nie później niż w 24 godz. od szczepienia przeciw WZW typu B. |
2 miesiąc życia (po 6. tyg. od szczepienia przeciw WZW B i BCG) |
WZW typu B (domięśniowo) BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (podskórnie szczepionką DTP) POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
Trzy kolejne dawki szczepienia podstawowego przeciw WZW typu B podawane są w odstępach sześciotygodniowych. |
3/4 miesiąc życia (po 6. tyg. od poprzedniego szczepienia) |
WZW typu B (domięśniowo) BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (podskórnie szczepionką DTP) POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
Dawki 2 i 3 szczepionki przeciw WZW typu B należy podać jednocześnie z 1 i 2 dawką szczepionek DTP i POLIO. Trzy kolejne dawki szczepienia podstawowego DTP i POLIO podawane są w odstępach sześciotygodniowych. |
5 miesiąc życia (po 6. tyg. od poprzedniego szczepienia) |
BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (podskórnie szczepionką DTP) POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
U dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw krztuścowi można zastosować szczepionkę DT. Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia żywą szczepionką przeciw poliomyelitis (OPV) należy podać podskórnie szczepionkę inaktywowaną (IPV). |
12 miesiąc życia |
WZW typu B (domięśniowo) GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Czwarta dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe. Szczepienie tylko u dzieci, które w wyniku pierwszego szczepienia BCG nie mają blizny bądź mają bliznę o średnicy mniejszej niż 3 mm. |
13-14 miesiąc życia |
ODRZE (podskórnie) |
Szczepienie podstawowe. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia. |
16-18 miesiąc życia |
BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (podskórnie szczepionką DTP) POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
Czwarta dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe. |
6 rok życia |
BŁONICY, TĘŻCOWI (podskórnie szczepionką DT) POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
Pierwsza dawka przypominająca. |
7 rok życia po 6 tyg. od szczepienia przeciw odrze |
ODRZE (podskórnie) GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Dawka przypominająca. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia. Szczepienie bez próby tuberkulinowej. |
11 rok życia |
POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
Druga dawka przypominająca. |
12 rok życia |
GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Tylko dzieci z ujemnym tuberkulinowej Mantoux. Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby. |
13 rok życia |
RÓŻYCZCE (podskórnie) |
Tylko dziewczęta. |
14 rok życia |
BŁONICY, TĘŻCOWI (podskórnie szczepionką Td) |
Druga dawka przypominająca. |
18 rok życia |
GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Tylko dzieci z ujemnym tuberkulinowej Mantoux. Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby. |
19 rok życia lub ostatni rok nauki w szkole |
BŁONICY, TĘŻCOWI (podskórnie szczepionką Td) |
Trzecia dawka przypominająca nie powinna być podawana wcześniej niż po upływie 3 lat od ostatniej dawki szczepionki DT lub Td. |
2001
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 czerwca 2000 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym. |
|
WIEK |
SZCZEPIENIE PRZECIW |
UWAGI |
w ciągu 24 godz. po urodzeniu |
WZW typu B (domięśniowo) GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Szczepienie noworodków przeciw gruźlicy powinno być wykonywane jednocześnie lub nie później niż w 24 godz. od szczepienia przeciw WZW typu B. |
2 miesiąc życia (po 6. tyg. od szczepienia przeciw WZW B i BCG) |
WZW typu B (domięśniowo) BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (podskórnie szczepionką DTP) |
Dwie kolejne dawki szczepienia pierwotnego przeciw WZW typu B podawane są w odstępach sześciotygodniowych, trzecia dawka uzupełniająca szczepienie podstawowe po 6 miesiącach od pierwszej dawki. Drugą dawkę szczepionki przeciw WZW typu B należy podać jednocześnie z 1 dawką szczepionek DTP, a dawkę trzecią - jednocześnie z trzecią dawką POLIO. |
3/4 miesiąc życia (po 6. tyg. od poprzedniego szczepienia) |
BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (podskórnie szczepionką DTP) POLIOMYELITIS (podskórnie lub domięśniowo szczepionką zabitą IPV - 1,2 i 3 typ wirusa) |
Jako pierwszą dawkę szczepionki przeciw POLIOMYELITIS stosuje się szczepionkę zabitą, na przełomie 3 i 4. miesiąca życia jednocześnie z drugą dawką szczepionki DTP. Pozostałe dawki szczepienia POLIO prowadzi się szczepionką żywą. Trzy kolejne dawki szczepienia podstawowego DTP podawane są w odstępach sześciotygodniowych. |
5 miesiąc życia (po 6. tyg. od poprzedniego szczepienia) |
BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (podskórnie szczepionką DTP) POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
U dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw krztuścowi można zastosować szczepionkę DT. Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia żywą szczepionką przeciw poliomyelitis (OPV) należy podać podskórnie szczepionkę inaktywowaną (IPV). |
5/6 miesiąc życia (po 6. tyg. od poprzedniego szczepienia |
WZW typu B (domięśniowo) POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
Trzecia dawka. |
12 miesiąc życia |
GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Szczepienie tylko u dzieci, które w wyniku pierwszego szczepienia BCG nie mają blizny bądź mają bliznę o średnicy mniejszej niż 3 mm. |
13-14 miesiąc życia |
ODRZE (podskórnie) |
Szczepienie podstawowe. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia. |
16-18 miesiąc życia |
BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI (podskórnie szczepionką DTP) POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
Czwarta dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe. |
6 rok życia |
BŁONICY, TĘŻCOWI (podskórnie szczepionką DT) POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
Pierwsza dawka przypominająca. |
7 rok życia po 6 tyg. od szczepienia przeciw odrze |
ODRZE (podskórnie) GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Dawka przypominająca. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia. Szczepienie bez próby tuberkulinowej. |
11 rok życia |
POLIOMYELITIS (doustnie szczepionką żywą poliwalentną - 1, 2 i 3 typ wirusa) |
Druga dawka przypominająca. |
12 rok życia |
GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Tylko dzieci z ujemnym tuberkulinowej Mantoux. Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby. |
13 rok życia |
RÓŻYCZCE (podskórnie) |
Tylko dziewczęta. |
14 rok życia |
WZW typu B (domięśniowo) BŁONICY, TĘŻCOWI (podskórnie szczepionką Td) |
Szczepienie należy podać młodzieży rozpoczynającej naukę w gimnazjum (I lub II klasa), 3-krotnie w cyklu 0;1;6 miesięcy. Druga dawka przypominająca. |
18 rok życia |
GRUŹLICY (śródskórnie szczepionką BCG) |
Tylko dzieci z ujemnym tuberkulinowej Mantoux. Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby. |
19 rok życia lub ostatni rok nauki w szkole |
BŁONICY, TĘŻCOWI (podskórnie szczepionką Td) |
Trzecia dawka przypominająca nie powinna być podawana wcześniej niż po upływie 3 lat od ostatniej dawki szczepionki DT lub Td. |
2002
cd. w przygotowaniu
Opracowano na podstawie: Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A. Wakcynologia. wyd. Alfa-medica press, Bielsko-Biała, 2007